Εγκαύματα πρώτες βοήθειες και τρόποι αντιμετώπισης

Το έγκαυμα είναι μια από τις περισσότερο σοβαρές κακώσεις του ανθρώπινου οργανισμού και οφείλεται στην καταστροφή του δέρματος και των υποκείμενων ιστών της περιοχής από την επίδραση φυσικών ή χημικών παραγόντων, όπως είναι η θερμότητα, οι χημικές καυστικές ουσίες, το ηλεκτρικό ρεύμα και οι ακτινοβολίες.

Ανάλογα με τη φύση των παραγόντων που τα προκαλούν τα εγκαύματα διακρίνονται στα ακόλουθα κύρια είδη:

1)Θερμικά

Τα θερμικά εγκαύματα προκαλούνται από τα διάφορα είδη της ξηράς θερμότητας, όπως είναι οι φλόγες και τα πυρωμένα αντικείμενα, κατά την τριβή του δέρματος, όπως είναι με το σχοινί, από την υγρή θερμότητα, όπως είναι ο ατμός και τα υπέρθερμα υγρά, και από την ψύξη, όπως είναι το υγρό άζωτο και το οξυγόνο.

2)Χημικά

Τα χημικά εγκαύματα προκαλούνται από τα οξέα και τα αλκάλεα που βρίσκονται στα διάφορα προϊόντα οικιακού καθαρισμού και τα βιομηχανικά υγρά.

3)Ηλεκτρικά

Τα ηλεκτρικά εγκαύματα προκαλούνται από το ηλεκτρικό ρεύμα και από τους κεραυνούς.

4)Ακτινικά

Τα ακτινικά εγκαύματα προκαλούνται κυρίως από την ηλιακή ακτινοβολία και λιγότερο συχνά από τις θεραπευτικές εφαρμογές της ακτινοβολίας-Χ.

Η βαρύτητα του εγκαύματος εκτιμάται από τα δύο βασικά χαρακτηριστικά του, δηλαδή την έκταση και το βάθος του.

Η έκταση του εγκαύματος προσδιορίζει το μέγεθος της μεταβολικής διαταραχής που υφίσταται ο οργανισμός του εγκαυματία και ο υπολογισμός της είναι αναγκαίος για την ορθή αποκατάσταση της βλάβης. Η έκταση εκφράζεται σε ποσοστό επί τοις εκατό (%) της συνολικής επιφάνειας του σώματος του πάσχοντος.

Το βάθος του εγκαύματος εκτιμά το βαθμό της τοπικής βλάβης των ιστών και προσδιορίζει το είδος της τοπικής θεραπείας που πρέπει να εφαρμοσθεί και την πρόγνωση της νόσου.

Ελαφρά εγκαύματα Α΄ ή Β΄ βαθμού περιορισμένης εκτάσεως μπορούν να αντιμετωπιστούν στο σπίτι. Εγκαύματα Β΄ ή Γ΄ βαθμού, τα οποία έχουν έκταση που υπερβαίνει το 10% της επιφανείας του σώματος, απαιτούν μεταφορά στο νοσοκομείο.

Την έκταση του εγκαύματος υπολογίζουμε, αν λάβουμε υπόψη ότι η παλάμη έχει έκταση περίπου 1% της επιφάνειας του σώματος.

ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ

1ου ΒΑΘΜΟΥ: πόνος, ερυθρότης και οίδημα

2ου ΒΑΘΜΟΥ: ερυθρότης και επιφανειακή νέκρωση του δέρματος, σχηματισμός φυσαλίδων

3ου ΒΑΘΜΟΥ: πλήρης νέκρωση των ιστών του δέρματος

4ου ΒΑΘΜΟΥ: απανθράκωση

Ελαφρά εγκαύματα: 1ου και 2ου βαθμού, με έκταση μικρότερη από το 5% της επιφάνειας του σώματος
Βαρέα εγκαύματα: 3ου και 4ου βαθμού, ή εκτεταμένα 1ου και 2ου βαθμού

Σοβαρά εγκαύματα

1) >25% της σωματικής επιφάνειας στους ενήλικους και >20% στα παιδιά

2) 3ου βαθμού και >10% της σωματικής επιφάνειας

3) Όταν αφορούν τα μάτια , τα αυτιά , τη γεννητική περιοχή , το πρόσωπο , τις παλάμες και τα πέλματα.

4) Όταν υπάρχει εισπνοή καπνού ή άλλων τοξικών ουσιών

5)Ηλεκτρικά και χημικά εγκαύματα

6)Όταν συνυπάρχουν κατάγματα ή άλλοι τραυματισμοί

7)Όταν συμβαίνουν σε ακραίες ηλικίες ή υπάρχει σοβαρή ασθένεια

Απομάκρυνση του αιτίου που προκάλεσε το έγκαυμα

Τα ενδύματα του πάσχοντος είναι δυνατόν να πάρουν φωτιά με αποτέλεσμα το άτομο να πανικοβληθεί και να τρέχει άσκοπα. Επειδή η κινητικότητα αυτή επιτείνει τη φωτιά, πρέπει το συντομότερο ο εγκαυματίας να καθησυχασθεί, να ξαπλώσει κάτω, ώστε να μην επεκταθεί η φωτιά προς το κεφάλι του και να κατασβήσουν αμέσως οι φλόγες. Η κατάσβεση των ενδυμάτων επιτυγχάνεται με τη σφικτή περιτύλιξη του σώματος με ένα επανωφόρι ή μια κουβέρτα, ώστε οι φλόγες να σβήσουν καθώς δε θα τροφοδοτούνται με οξυγόνο.

Στη συνέχεια διαβρέχονται τα ενδύματα με άφθονο νερό ή άλλο μη εύφλεκτο υγρό για την πλήρη κατάσβεσή τους και την ψύξη του δέρματος, ώστε το άτομο να ανακουφίζεται από τον πόνο.

Τα υγρά ενδύματα ακολούθως πρέπει να αφαιρούνται, μόλις αρχίσουν να κρυώνουν. Τα καμένα ενδύματα που είναι κρύα και στεγνά δεν πρέπει να αφαιρούνται, επειδή είναι δυνατό να προκληθεί μόλυνση του εγκαύματος.

Ακόμη, πρέπει να αφαιρούνται προσεκτικά τα δακτυλίδια, το ρολόι, η ζώνη και τα ενδύματα που σφίγγουν την περιοχή του εγκαύματος πριν να αρχίσει να σχηματίζεται το οίδημα, οπότε θα είναι πολύ δύσκολη η αφαίρεσή τους. Αν καίγονται τα ρούχα του ασθενή αναζητάμε κάτι για να τον τυλίξουμε.

Σε χημικά εγκαύματa απομακρύνουμε το ρουχισμό που έχει έρθει σε επαφή την υπεύθυνη ουσία με προσοχή να μη τη ρίξουμε σε απρόσβλητα σημεία του δέρματος. Αν έχει κολλήσει ύφασμα στο έγκαυμα δεν το τραβάμε. Προσεκτικά κόβουμε με ψαλίδι το ύφασμα που είναι ελεύθερο.

Απομακρύνουμε δακτυλίδια, βέρες και κοσμήματα πριν επέλθει οίδημα (πρήξιμο). Ελέγχουμε αν υπάρχουν άλλοι τραυματισμοί πλην του εγκαύματος κι αν στο στόμα του ασθενή υπάρχουν ξένα σώματα που θα πρέπει να απομακρύνουμε.

Το νερό θα παρεμποδίσει τη συνέχιση του εγκαύματος και την επέκταση καταστροφής των ιστών. Ρίχνουμε κρύο νερό στο έγκαυμα (όχι παγωμένο) και μειώνουμε την θερμοκρασία τοπικά.

Αν το έγκαυμα οφείλεται σε χημικές ουσίες το δέρμα πρέπει να ξεπλυθεί με άφθονο τρεχούμενο νερό ή φυσιολογικό ορό. Ρίχνουμε άφθονη ποσότητα νερού στην πάσχουσα περιοχή τουλάχιστον για 20 λεπτά. Πλύση με νερό μισή ώρα μετά το έγκαυμα δεν έχει όφελος.

Μετά την πλύση με νερό δίνουμε παυσίπονα. Προσοχή χρειάζεται στη χορήγηση ασπιρίνης επειδή υπάρχει φόβος γαστρορραγίας, αφού και το έγκαυμα δρα με τον ίδιο περίπου μηχανισμό στο βλεννογόνο του στομάχου.

Δεν σπάμε τις φυσαλίδες που σχηματίζονται στην εγκαυματική περιοχή γιατί κάτι τέτοιο θα έχει άσχημες επιπτώσεις στην επούλωση του δέρματος. Οι φυσαλίδες καλύπτουν εξαιρετικά τη βλάβη και ο ορός που περιέχουν τρέφει την τραυματισμένη επιφάνεια, επιταχύνοντας την αναγέννησή της (επιθηλιοποίηση).

Δεν τοποθετούμε ποτέ στις εγκαυματικές περιοχές οδοντόκρεμα, γιαούρτι, κ.τ.λ. Χωρίς τοποθέτηση αλοιφών ή άλλων ουσιών, καλύπτουμε το έγκαυμα με καθαρά πάνινα ρούχα (όχι χνουδωτά) ή γάζες και τον μεταφέρουμε στο νοσοκομείο.